تبیین مواضع تهران توسط رئیس‌جمهور، وزارت خارجه و وزارت دفاع؛
ایران به دنبال پایان درگیری قره‌باغ است
روحانی، ظریف و حاتمی در تماس‌ها و موضع‌گیری‌های جداگانه، مواضع ایران را درباره قره‌باغ تبیین کرده اند
پیام نو| درگیری قره‌باغ به عنوان چالشی منطقه‌ای به اندازه‌ای جدی شده است که پای شخص رئیس‌جمهور را به موضوع باز کند.حسن روحانی که پیشتر با نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان تماس گرفته بود، دیروز با الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان نیز تماس داشت. در هر دو تماس، روحانی بر موضع ایران مبنی بر توقف درگیری‌ها تأکید داشته است و البته آمادگی ایران را برای کمک به این مسئله اعلام کرده است.
طبق گزارش ایرنا از تماس روحانی و علی‌اف، رئیس جمهور ایران با تأکید بر ضرورت پایان‌یافتن هر چه سریع‌تر درگیری‌ها گفت: «ایران برای هر نوع اقدامی برای حل اختلافات باکو و ایروان براساس قوانین و حقوق بین‌المللی و مرزهای به رسمیت شناخته شده دو کشور آمادگی دارد.»
روحانی افزود: «همه مردم ایران علائق تاریخی، فرهنگی و مذهبی بسیار نزدیکی با جمهوری آذربایجان دارند و همواره دولت و ملت دوست و برادر ایران و آذربایجان روابط بسیار نزدیکی داشته‌اند، مسئولان جمهوری اسلامی نیز مواضع بسیار روشن و صریحی درخصوص مناقشه اخیر اتخاذ کرده‌اند.»
رئیس جمهور همچنین بر رعایت امنیت مناطق مرزی و روستاهای ایران در آن منطقه که در روزهای اخیر هدف خمپاره‌های این جنگ قرار گرفته اند نیز تأکید کرد.
روحانی البته از آنجا که موضع رسمی ایران مبنی بر «تمامیت ارضی» کشورهاست و بر اساس آن، استقلال «جمهوری آرتساخ» از سوی ایران، همانند دیگر کشورهای دنیا به رسمیت شناخته نمی‌شود، در گفت‌وگو با علی‌اف لحن مثبت‌تری داشت، اما گفت‌وگوی هفته گذشته او با پاشینیان نیز، کم‌وبیش با همین مواضع پیش رفت.
او ضمن ابراز نگرانی به باشینیان گفته بود: «جنگ و درگیری راه‌حل مناسبی برای حل مشکلات و اختلافات نیست و موجب پیچیده‌تر شدن اوضاع می‌شود.» روحانی اضافه کرده بود: «منطقه ما تاب بی‌ثباتی و جنگ جدید را ندارد.» روحانی با تأکید بر این که باید برای حل‌وفصل اختلافات در این زمینه در چارچوب مقررات بین‌المللی و تمامیت ارضی راه‌حلی یافت شود، تصریح کرد: «توقف این درگیری‌ها برای ما مهم است و انتظار داریم دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان با درایت و خویشتن‌داری در این مسیر گام بردارند.»
البته به نظر می‌رسد حرف‌های روحانی خطاب به پاشینیان در این راستاست که ارمنستان را به سمت آمادگی برای توقف درگیری‌ها ببرد، چنان که او از باکو نیز توقع توقف را دارد. او در گفت‌وگو با نخست‌وزیر ارمنستان نیز بر روابط حسنه دو کشور تأکید کرد؛ روابطی که البته ماجرای قره‌باغ، چالشی برای آن شده است.
تماس‌های روحانی در ادامه موضع‌گیری‌های وزارت خارجه و وزیر دفاع ایران انجام می‌شوند. محمدجواد ظریف که در همان آغاز درگیری با همتایانش در دو کشور تماس گرفته و ضمن کسب اطلاع از وضعیت، همین مواضع را تبیین کرده بود، در موضع‌گیری‌های خود بر آن‌ها تأکید داشته است. او البته در این مدت بیش از یک بار با سرگئی لاوروف، همتای روسی خود نیز تماس‌هایی داشته تا در جهت توقف این درگیری رایزنی کند.
البته روسیه از بین دو کشور درگیر به ارمنستان نزدیک‌تر است، در حالی که ترکیه با رهبری رجب طیب اردوغان، حامی جدی جمهوری آذربایجان بوده است، تا حدی که گزارش‌هایی از همکاری تسلیحاتی آنکارا با باکو به گوش می‌رسد. ترکیه در عین روابط مثبتی که با ایران دارد، حالا علاوه بر روسیه، در مرزهای شمالی ایران نیز به نحوی که برخلاف منافع ایران باشد، درگیر چالش نظامی شده است و البته بیش از ایران، اقدامات اردوغان در تقابل با دیگر کشور عضو فرایند آستانه، یعنی روسیه است.
روابط آنکارا - مسکو نیز به لحاظ سیاسی، با فراز و نشیب‌های متعددی مواجه بوده که همکاری و اختلاف همزمان در مسئله سوریه، برجسته‌ترین آن‌ها بوده است؛ اما اکنون و با کلید خوردن دوباره چالش قره‌باغ و دخالت اردوغان که در تلاش است مسئله ارضی را به مسئله قومی تبدیل کند، جبهه تقابل جدیدی بین این دو شکل گرفته است.
مواضع مشابه، علاوه بر سخنگوی وزارت خارجه و سخنگوی دولت، دیروز از زبان وزیر دفاع ایران نیز اعلام شدند تا علاوه بر تأکید مجدد بر خواست ایران مبنی بر توقف درگیری، ورود این شخصیت نظامی به موضوع نیز پیام خود را برای دو طرف داشته باشد. امیر سرتیپ حاتمی در این باره گفت: «جان شهروندان و امنیت خاک مقدس ایران اسلامی، موضوعی مهم و حیاتی است و به هیچ وجه قابل‌قبول نیست که به علت کم‌دقتی و بی‌توجهی کشورهای طرف مناقشه، گلوله‌ای به خاک کشورمان اصابت کند.» او با تأکید بر این که «تذکرات لازم به هر دو کشور داده شد» افزود: «چنانچه این موارد و این بی‌دقتی‌ها توسط کشورهای طرف مناقشه ادامه پیدا کند قطعاً تمهیدات بیشتری اتخاذ خواهد شد.»
با ورود وزیر دفاع و اظهاراتش، تصویر موضع ایران درباره درگیری قره‌باغ به این ترتیب شکل گرفته است: به لحاظ سیاسی، ایران خواستار و به دنبال توقف درگیری‌های نظامی در منطقه است و به لحاظ نظامی، سرایت تبعات این درگیری به داخل خاک ایران، واکنش تهران را به همراه خواهد داشت.
